Matkapla Delme Nedir?
Kendi ekseni etrafında dönen matkap ucuyla veya başka bir takımla, matkap tezgahında takımın düşey hareket ettirilmesiyle yapılan talaş kaldırma işlemidir.
Matkaplama Tezgahları
Matkap tezgahının özelliklerine göre belirleme:
1) Milin aşağı yukarı hareketinde aldığı yolunn uzunluğuna
2) Mil ile tabla arasındaki en büyük uzaklığa,
3) Mil ekseni ile sütun arsındaki uzaklığa göre belirtilitler.
Bir matkap tezgahının bellibaşlı kısımları şunlardır:
Mil: Matkap mandrenini ve kovanını tutan parçadır .
Tabla: İş parçasının, mengeneye ve diğer bağlama araçlarının üzerine bağlandığı bölümdür.
Taban: Tabla ve sütun için sağlam bir temel sağlar.
Sütun: Üzerinde başlığın hareket ettirildiği kısımdır.
Başlık: Üzerinde matkap ucu, ilerletme mekanizması ve hız ayar sistemini taşıyan kısımdır.
Hız kutusu: Milin hızını ayarlayan dişlerin bulunduğu kısımlardır.
Hız değiştirme kolu: Hız değiştiren dişli çaarkları kontrol eder.
Motor: Sisteme hareket verir.
Talaş verme kolu: Milin düşey haraketini sağlar
Delme İşlemi
Delik delmede kullalnılan matkap ucu, yataklar içinde eksenine paralel olarak kaydırılabilen bir kovan içinde dönen mile takılır. Bu kovan aşağıya doğru hareket ettirilince üzerinde taşıdığı matkap ucu parçaya yaklaşır. Matkabın parçaya yaklaştırılması elle veya otomatik olarak gerçekleştirilir. Matkap tezgahında delik delmeden başka raybalama, delik büyütme, havşalama, konik havşalama, kılavuz açma işlemleri yapılır.
Matkap Ucu Çeşitleri
1) Normal helisli matkap.
2) Kısa helisli sipiral matkap
3) Uzun helisli sipiral matkap
4) Delikli matkap
5) Küt matkap
6) Namlu matkabı
7) Delik genişletme matkabı
8) Sol helisli matkap
9) Düz kanallı matkap
10) Kademeli matkap
Kulanılan Takımlar ve Bağlama Düzenleri
Mandreler ve mandrelerle bağlama:
Mandren merkezi olarak sıkan iki veya daha fazla çeneli bir bağlama aracıdır. Matkap tezgahının milindeki koniğe uygun olan konik bir sapı vardır. Kesici aletleri el ile veya bir anahtarla söküp takılabilen iki ayrı tipi vardır. Mandrenler değişik büyüklüklerde yapılırlar. Bir seri teşkil eden üç veya dört mandren en küçük çaptan 25 mm. çapa kadar olan matkapları bağlayabilir.
Mors kovanları ve mors kovanları ile bağlama:
Matkap tezgahlarında kullanılan kesici aletler silindirik yahut konik olurlar. Matkap tezgahı milinde büyüklüğü tezgahın ölçüsüne bağlı olan standart mors koniği yuva vardır. Konik saplı matkapların bazıları milin bu konik deliğine uyarlar. Diğerlerinin sapları bu deliğe göre küçük ölçüde olduğundan birbiri üzerine takılabilen mors konikleri kullanılır.
Konik sapı,konikt delikten,matkabımors kovanından ve kovanları birbirinden çıkartmak için eğimli bir kama kullanılır.
Tezgah mengenesine bağlayarak delme:
Bu mengeneler tezgah tablasındaki oluklara sokulan civatalar yardımı ile kuvvetlice tablaya baağlanmalı veya bir desteye dayanmalıdır. Delmeye başlamadan malzemenin delineck yerinin merkezlenmesi için tezgah mengenesi serbest bırakılır. Matkap ucu merkeze getirilerek sıkılır. Matkap ucunun mengeneyi ve tezgah tablasını yaralamaması için gerekli tedbirler alınmalıdır. Tezgah tablasına bağlıyarak delme: Mengeneye bağlanamıyacak durumda olan parçalar tazgah tablasına bağlanarak delinirler. Malzemenin bağlanmasında çeşitli takoz ve pabuçlaar kulanılır. Boydan boya delinecek deliklerde tezgah tablasının delinmesini önlemek için matkap ucunun tablanın ortasında bulunan deliğe raslatılarak boşa çıkması sağlanmalıdır veya parça altına uygun kalınlıkta takoz konularakta bu sorun halledilebilir.
El mengenesine bağlanarak delme:
El ile tutulmayacak kadar küçük ve el ile tulası mahsurlu olan iş parçaları el mengenesine bağlanarak delinir.
İnce sac parçaların delinmesi işlemide elmengenesine bağlanarak yapılabilir.
